پدیسار انفورماتیک این روز را با نوشتار آموزشی پیش رو درباره این پدیدهی بزرگ سدهی بیستم گرامی میدارد.
وب جهان گستر، WWW، یا همان وب، در مفهوم امروزین آن سی سال پیش در مارس 1989 ، اسفند 1367 توسط دانشمند انگلیسی به نام تیم برنرز لی Tim Berners-Lee در سازمان اروپایی پژوهشهای هستهای، CERN در نزدیکی ژنو در کشور سوییس آفریده شد.
امروز برای بیشتر مردم، وب همان اینترنت است. این باور اشتباهیست چرا که اینترنت، جهانی بزرگتر، بسیار بزرگتر از اطلاعات است که با پروتکلهای گوناگون که برخی حتی بیش از 20 سال از وب قدیمیتر هستند در دسترس است. پروتکلهایی مانند Gopher, Telnet, FTP, email، … همگی در حکم پدر و پدربزرگهای وب به شمار میروند که همچنان در حال ارایه سرویس هستند.
در سال 2014 شمار وبسایتهای جهان به 1 میلیارد رسید و تا دی ماه 97 این مقدار به بیش از 1ونیم میلیارد رسیده است.
هرچند براورد میشود که شمار وب سایتهای فعال میان 10 تا 15% دامنههای ثبت شده است، اما باید توجه داشت که میزان اطلاعات قابل دستیابی در این وبسایتها بسیار بزرگتر از حجم همه اسناد درون کتابخانههای جهان است!
تا تاریخ نوشتن این گزارش، فقط گوگل به تنهایی 5ونیم میلیارد صفحهی وب را فهرستبرداری کردهاست. بسیاری از دادهها عملا غیرقابل فهرستبرداری توسط گوگل یا بینگ، … هستند. برای نمونه، گوگل و دیگر موتورهای جستوجو امکان فهرستبرداری از صفحاتی مانند پروفایل لینکدین یا فیسبوک و توییتر را که برای دیدن آنها باید نام و رمز کاربر وارد شود ندارند. همچنین مستنداتی که در اینترانتها، گروههای خصوصی، ایمیلها، چت و وب تاریک درج میشوند فهرستبرداری نمیشوند. برخی منابع از 20 میلیارد صفحهی وب سخن میگویند ولی واقعا هیچکس نمیتواند آمار قابل راستیآزمایی را ارایه کند.
آنچه وب را تا این حد مردمی و پرآوازه کرده است، سادگی دستیابی و جابهجایی اطلاعات در آن است. برای ردوبدل کردن متن، عکس، فیلم، صدا یا هر دادهی دیگری، کاربران تقریبا به هیچ دانش رایانهای و نوشتن دستورهای پیچیده نیاز ندارند.
در حقیقت برای بیشتر مردم عادی، کار با وب سادهتر از نوشتن دستورهای USSD ستاره مربع روی گوشیهایشان است.
این سادگی در پروتکل ویژهی وب نهفته است: HTTP یا HyperText Transfer Protocol پروتکل یا مجموعهای از قراردادهاست که همهی براوزر (مرورگر) ها آن را پذیرفته و درآنها برنامهنویسی شده است تا مردم عادی بتوانند به سادگی کلیک کردن روی یک نوشته از فایلی بر روی سروری در یک قاره به فایلی دیگر روی سروری در قارهای دیگر بروند.
آقای تیم برنرز لی که اینک 63 ساله است، همچنان دبیرکل سازمان W3C است که کار توسعه و سیاستگذاریهای کلان برای توسعهی وب را بر عهده دارد.